Przeżyte chwile nie giną. Nie wiemy nigdy, kiedy wypłyną z dalekiej przeszłości, by nałożyć się na to, co przeżywamy obecnie.
/Larysa Mitzner/
Dopóki nie uczynisz Nieświadomego – Świadomym, będzie ono kierowało Twoim życiem, a Ty będziesz nazywał to przeznaczeniem.
/Carl Gustaw Jung/
Psychoterapia psychodynamiczna swoimi korzeniami sięga teorii Zygmunta Freuda, twórcy psychoanalizy, który wprowadził do pracy z trudnościami natury psychicznej pojęcie nieświadomości.
Podejście psychodynamiczne zgadza się w tym aspekcie z psychoanalizą i zakłada, że życiem człowieka kierują w dużym stopniu nieuświadomione treści i siły, których podstawą są w znaczącej mierze doświadczenia wczesnego dzieciństwa. To, czego nie mogliśmy swobodnie przeżywać w czasie, kiedy byliśmy dziećmi, zostało przekierowane do nieświadomości za pomocą różnego rodzaju mechanizmów obronnych, takich jak np. wyparcie, zaprzeczenie czy projekcja. Dzięki tym obronom rzeczywistość w tamtym momencie mogła stać się dla nas łatwiejsza do zniesienia. Nieświadome treści jednak nie giną, ale znajdują swój wyraz między innymi w marzeniach sennych, fantazjach, czynnościach pomyłkowych czy wewnętrznych konfliktach, a także różnorodnych objawach, takich jak chociażby nieuzasadnione lęki, ataki paniki, stany depresyjne lub bóle o niemedycznym podłożu. Próba analizy i nadania znaczenia temu, co do tej pory żyło nieświadomym życiem, wyjaśnia do pewnego stopnia naturę trudności przeżywanych przez pacjenta i pomaga mu zrozumieć dotychczasowy sposób swojego funkcjonowania. Ponadto, ponieważ nieuświadomione treści odgrywamy w działaniu, ich wydobycie na powierzchnię zapobiega w dużej mierze przymusowi powtarzania niekorzystnych schematów.
Podstawą efektywnej pracy terapeutycznej jest także zbudowanie stabilnej więzi pacjent-terapeuta. Emocje przeżywane w tej relacji stają się kolejnym przedmiotem analizy. Dzięki temu możliwe zaczyna być wychwycenie niekorzystnych wzorców zachowań, które charakteryzują też relacje pacjenta z innymi osobami, zrozumienie ich, a następnie praca nad zmianą.
Trudno z góry określić czas trwania psychoterapii psychodynamicznej. Zależy on od specyficznych cech i potrzeb konkretnego pacjenta, określonych na wstępie celów pracy, a także charakteru zgłaszanego problemu i nasilenia objawów.
Psychoterapia psychodynamiczna pomaga w dojrzały sposób zaakceptować to, czego już nie można zmienić oraz wykształcić zdolność dobrego radzenia sobie z tym, na co mamy wpływ. Poza łagodzeniem objawów chorobowych, doświadczenie psychoterapii kształci umiejętność analizowania świata swoich przeżyć wewnętrznych i nadawania im sensu oraz rozumienia złożoności sytuacji społecznych. Pomaga w dokonywaniu korzystniejszych wyborów i odzyskaniu poczucia kontroli nad własnym życiem. Buduje nową, dojrzalszą tożsamość i poczucie własnej wartości. Dzięki rozwiązaniu wewnętrznych konfliktów i odnalezieniu przyczyn osobistych trudności w relacjach, człowiek zaczyna być w stanie pełniej cieszyć się życiem, budować trwałe i bliskie więzi z innymi, rozwijać się w pracy zawodowej i dostrzegać nowe możliwości, a także osiągać wewnętrzną równowagę i spokój (zobacz także: Psychoterapia indywidualna dzieci, młodzieży, dorosłych).
Anna Kowalska